ટોળાશાહીની લપેટમાં હોમાતી નિર્દોષ જિંદગીઓ

ykuzLkk [wfkËkÚke økkuÄhkfktz yLku íkuLkk çkkË ÚkÞu÷k h{¾kýkuLke Ãkezk Vhe ð¾ík íkkS ÚkE økE Au. {kýMk xku¤k{kt ¼¤eLku ÃkþwLke su{ støkr÷Þík Ãkh Wíkhe ykðu Au íÞkhu íku Mk{ks {kxu ½]ýksLkf yr¼þkÃk çkLke hnu Au. ykuz, økw÷çkøkofktz, MkhËkhÃkwhk fu 1993Lkk h{¾kýku .... yk çkÄk s xku¤kþkneLke ¢qhíkkLkk Ãkwhkðk Au.

ÔÞÂõík ßÞkhu yuf÷ku nkuÞ íÞkhu økhku¤e-ðtËkLku {khíkkt Ãký øk¼hkÞ Au. Ãkhtíkw tßÞkhu íku xku¤k{kt ¼¤u Au íÞkhu íkuLke yku¤¾ yLku Mð¼kð çkË÷kR òÞ Au. yLku yk xku¤wt ÍLkqLk,  W~fuhkx fu ykðuþ{kt ykðeLku níÞkyku, ÄktÄ÷-Ä{k÷, íkkuzVkuz Ãký yufË{ Mkns heíku fhe Lkk¾u Au.

yu{ktÞ òu yk xku¤wt fkuR yuf s fku{ fu rð[khÄkhkÚke çkLku÷wt nkuÞ yLku íku{Lkk{kt ÄkŠ{f fèhíkk fu yk¢kuþ ¼¤u÷ku nkuÞ íÞkhu íkku xku¤k îkhk ¼ÞkLkf ytÄkÄqÄe  Vu÷kðkÞ Au. ¼khíkLkk ÷kufkuLkku çkurÍf Mð¼kð ‘xku¤kþkne’ ðk¤ku Au. yuf÷k ÷zðkLkwt, yuf÷k rðhkuÄ QXkððkLkwt MkknMk ynª s÷Ëe fkuR LkÚke fhíkwt. Ãkhtíkw suðk yuLke MkkÚku çkeò Ãkå[eMk ÷kufku ¼¤u Au, íÞkhu íku çkufkçkq çkLke òÞ Au. ykðe xku¤kþkneLke ykuÚk nuX¤ ÚkÞu÷k økwLkk yLku f]íÞku õÞkhuÞ Mk{ks {kxu yíÞtík ½kíkf yr¼þkÃk çkLke hnu Au.

økkuÄhkfktz yLku íkuLku Ãkøk÷u Vkxe Lkef¤u÷k h{¾kýku Ãký ykðe çkufkçkq xku¤eþkneLkku  ½kíkfe Ãkwhkðku Au. {kýMk {kºk ûkrýf ykðuøk yLku ÍLkqLk{kt Ãkøk÷u yux÷k økt¼eh økwLkk yk[he çkuMku Au fu ßÞkhu íkuLku ð¤íkku sðkçk {¤u Au yÚkðk ÃkkuíkkLkwt ¼kLk ÃkkAwt {u¤ðu Au, íÞkhu íkuLku ¾çkh Ãkzu Au fu ykðuþ{kt ykðeLku fuðwt s½LÞ f]íÞ fhe LkkÏÞwt !

27, Vuçkúwykhe 2002Lkk hkus ykðk s çkufkçkq xku¤kyu yÞkuæÞkÚke ÃkkAk Vhíkk 59 fkhMkuðfkuLku Mkkçkh{íke yuõMk«uMk{kt Sðíkk Mk¤økkðe ËeÄk níkk. nsw íkku økwshkíku xku¤kþkneLkk yu ðhðk yk½kíkLku ÃkqhuÃkqhku ShÔÞku Ãký Lknkuíkku yLku çkeò s rËðMkuÚke økwshkík{kt ½kíkfe ÍLkqLke xku¤ktyu ðÄw yk½kíkku Mksoðk {ktzâk!

{æÞ økwshkík{kt ykýtË rsÕ÷k ¾kíku ykðu÷k ykuz økk{{kt Ãký çkufkçkq xku¤kyu ykðuþ{kt ykðeLku yuf s½LÞ f]íÞ fhe LkktÏÞwt. 1 {k[o 2002Lkk hkus ykuz økk{{kt yuf {fkLk{kt 23 {wÂM÷{ MkÇÞkuLku Sðíkk Mk¤økkðe ËuðkÞk níkk. fnuðkÞ Au Lku fu MkkLk¼kLk ¼q÷eLku {kýMk ßÞkhu hkLke Ãkþw suðku ÚkR òÞ Au, íÞkhu íkuLku fþwt ¼kLk hnuíkwt LkÚke. yu{ktÞ ð¤e, {kýMk ßÞkhu xku¤k{kt ¼¤u Au, íÞkhu íkku yu Ãkkuíku ònuh Lknª ÚkR þfu yu rð[khu ðÄw Akfxku çkLku Au. ykuz{kt Ãký ykðwt s ÚkÞu÷wt. y÷çk¥k ÍLkqLke xku¤kyu 23 rLkËkuo»kkuLku íkku {kuíkLku ½kx Wíkkhe ËeÄk Au. Ãký ykðuþ ykuMkÞko çkkË nðu íku{Lkk ¾wË WÃkh Ãký ykVík ykðe Ãkze Au.

ykuz níÞkfktzLkk fuMk{kt ykýtË rsÕ÷kLkk rsxkurzÞkLke MÃkurþÞ÷ fkuxuo 9, yur«÷Lkk hkus [wfkËku ykÃkíkkt 23 ykhkuÃkeyku{ktÚke 18Lku sL{xeÃk yLku Ãkkt[Lku Mkkík ð»koLke Mkò Mkt¼¤kðe Au. yk [wfkËkLkk Ãkøk÷u yk¾k ykuz økk{{kt Vhe Ãku÷e ÃkezkLke xeþ QXe Au.[wfkËku ykÔÞkLkk ËMk rËðMk çkkË ßÞkhu y{u ykuzLkk Ëhðksu WíkÞko, íÞkhu ðkíkkðhý ÄkÞwO níkwt yuLkk fhíkkt Úkkuzwt n¤ðwt níkwt.{Lk{kt nkþ ! ÚkR fu [÷ku , Úkkuzk rËðMk {kuzk ykÔÞk yux÷u ÷kufkuLku yu ðuËLkkLkk yk½kík{ktÚke f¤ ð¤e økR nþu. Ãký Úkkuzwt [k÷eLku fíkkhçkØ {fkLkkuÚke ¼hu÷e þuhe{kt ðéÞk fu økk{Lke {rn÷kyku yLku AkufhktLkk {kut WÃkh ÃkezkLkk Mkku¤ Ëu¾kðk ÷køÞk. þwt fuðe heíku ÃkqAðwt yLku fkuLku ÃkqAðwt yuLke {Úkk{ý yLku økkuXðý MkkÚku y{u ykøk¤ ðæÞk.

20 nòhLke ðMíke Ähkðíkk ykuz økk{{kt Ãkxu÷kuLke MktÏÞk çknw {kuxe Au. òu fu MkkÚku {wÂM÷{, Ëhçkkh, Ër÷ík yLku ËuðeÃkqsfku Ãký LkkUÄÃkkºk MktÏÞk{kt Au. økk{{kt ¾uíke {wÏÞ ÔÞðMkkÞ Au. ð¤e ynªÚke rðËuþ{kt ðMkíkk Ãkxu÷kuLke MktÏÞk Ãký ¾kMMke yuðe Au. Ãkrhýk{u ykuzLku Mk{]Ø økk{ økýðwt Ãkzu yLku y Mk{]rØ ykÃkýLku økk{{kt «ðuþíkkt s Lkshu Ãkzu. Äqr¤Þk þuheLke søÞkyu økk{{kt Auf MkwÄe zk{hLke Mkzf  ÃkÚkhkÞu÷e Au. ykuz{kt Ãkehkðk¤e ¼køkku¤ fu ßÞkt yk níÞkfktz ÚkÞku níkku. íÞkt [wfkËku ykÔÞkLkk ËMk rËðMk çkkË Ãký Ãkku÷eMk çktËkuçkMík níkku.

økk{{kt ð»kkuoÚke {h[ktLkku ÔÞkÃkkh Ä{Ä{u Au. yLku {h[ktLke Vuõxhe íkÚkk ¾uíkhku{kt {sqh íkhefu {wÂM÷{ku íÞkhu 2002{kt Ãký fk{ fhíkk níkk yLku yksu yu ½xLkkLkku [wfkËku ykðe økÞk ÃkAe Ãký fk{ fhu Au. yuøkúku rçkÍLkuMk MkuLxh ¾kíku {h[ktLkk ðuÃkkhe ÷k÷SçkkR Ãkxu÷Lku íÞkt yxõÞk yLku ÃkqAâwt, “ykuz [wfkËk ytøku Úkkuze ðkík fhðe..” y{khe ðkík ðå[uÚke s fkÃkíkkt çkkuÕÞk, “ykðku ¼kR nðu íkku ËkÍTÞk WÃkh zk{ Ëuðkíkk nkuÞ yuðe y{khe ÂMÚkrík ÚkR økR Au. ËMk-ËMk ð»ko ðeíke økÞk Ãký yu økkuÍkhe ½xLkkLkkt fk¤kt ðkˤku nswÞu y{khe WÃkh íkku¤kR hÌkkt Au...” ÷k÷S¼kRLkk rÃkíkk ÄeÁ¼kR Ãkxu÷ Ãkkuíku Ãký yk níÞkfktzLkk ykhkuÃkMkh su÷{kt sR ykÔÞk níkk. y÷çk¥k nk÷Lkk [wfkËk{kt íkuyku rLkËkuo»k Awxâk Au. ÃkkuíkkLkk rÃkíkkLke ÄhÃkfz yLku yu níÞkfktz rðþu ykøk¤ ðkík fhíkk fnu Au fu, “{khk rÃkíkk ßÞkhu yk ykhkuÃkMkh ÃkfzkÞu÷k íÞkhu y{u ÄúwS økÞk níkk. nðu shk rð[khku {khe s ô{h ßÞkt yksu 38- 40 Au, íÞkt {khk rÃkíkk íkku 65 ð»koLkk Au. yk ô{hu {khk rÃkíkk fuðe heíku ykðk fktz{kt òuzkÞk nkuÞ ? økwLkuøkkhku fkuR çkeò níkk yLku Mkò fkuR çkestw ¼kuøkðe hÌkwt Au. ¼økðkLk òýu y{khk MktÃkÚke hnuíkk yk økk{Lku fkuLke Lksh ÷køke økR Au ?”

su heíku ÷k÷S¼kRyu ÃkkuíkkLke ÔÞÚkk Xk÷ðe yuLkk fhíkk Ãký çkËíkh nk÷ík fkr{LkeçknuLk Ãkxu÷Lke Au. fkr{LkeçknuLkLkk Ãkrík MkLkík¼kR Ãkxu÷Lku yk níÞkfktz çkkçkíku ykSðLk Mkò Ãkze Au. MkLkík¼kR fkr{Lke çknuLkLkk ½hLkk {wÏÞ {ku¼e níkk yLku f{kðkðk¤k Ãký íku yuf{kºk ÔÞÂõík níkk. ¼eLke ykt¾u fkr{LkeçknuLk ÔÞÚkk Xk÷ðíkkt fÌkwt, “y{u òýeyu Aeyu fu yk [wfkËk{kt rLkËkuo»kkuLku Mkò ÚkR Au. økwLkku fhLkkhk íkku çkeò níkk. {khk ÃkrhðkhLke nk÷ík ¼q¾u {hðk suðe ÂMÚkrík ÚkR økR Au. {khk çkk¤fku yLku ð]Ø MkkMkw MkMkhk çkÄkLku Mkk[ððkLke sðkçkËkhe {khk {kÚku ykðe Ãkze Au. su økk{{kt y{u rnLËw-{wÂM÷{ yufçkeòLkk «Mktøkku{kt MkkÚku s{íkk níkk íÞkt ykðe ËøkkçkkS fkuR fhe þfu ¾hk ? y{khk økk{{kt  yk [wfkËkÚke sux÷e rnLËwykuLke ÷køkýe ½ðkR Au, yux÷e s Ãkezk y{khe MkkÚku hnuíkk {wÂM÷{ Ãkrhðkhku Ãký y{khk {kxu yLkw¼ðe hÌkk Au. nðu ßÞkt ÷køkýeLkk ykðk {sçkqík MktçktÄku nkuÞ íÞkt yufçkeòLke níÞk fkhý rðLkk {kºk ykðuþ{kt ykðeLku fkuR fhe þfu yu þõÞ s LkÚke.”

fkr{LkeçknuLkLkk çkkswLkk {fkLk{kt s hnuíkk ¼kðLkkçknuLk Ãkxu÷Lke ÃkrhÂMÚkrík Ãký nk÷ík ykðe s Au. íku{Lkk Ãkrík rËÃkeÃk¼kR Ãkxu÷Lku Ãký ykSðLk fuËLke Mkò Ãkze Au. su heíku rnLËw ÃkrhðkhkuLkk {kÚku yk¼ Vkxâwt Au, íkuðe s Ãkezk {wÂM÷{ ÃkrhðkhkuLke Ãký Au. su {fkLk{kt níÞkfktz MkòoÞku níkku, íku {fkLk íkku Mkkð ¾tzuh çkLkeLku yu økkuÍkhe ½xLkkLkku Ãkh[ku ynetLkk ÷kufkuLkk rË÷{kt ¼kUfu hk¾u Au. ¾tzuh suðk yu {fkLkLke çkksw{kt s hnuíkk {wÂM÷{ {rn÷kyu fÌkwt, “yu níÞkfktzu {khk ÃkrhðkhLkk ÷kufkuLkku Ãký ¼kuøk ÷eÄku Au. nwt yu rËðMkku{kt çknkh økk{ níke, yux÷u çk[e økR. òu fu {Lku ynªLkk rnLËwyku Ãkh rðïkMk Au. y{u ynª ð»kkuoÚke yufçkeò òuzu ÃkrhðkhLke su{ hnuíkk níkk. ykðwt íkuyku fhe þfu yu íkku nwt {kLke s LkÚke þfíke. ßÞkhu Ãký fkuR yåAku «Mktøk fu íknuðkh ykðu íÞkhu ÃkrhðkhLke ÞkË y{Lku hzkðe òÞ Au...”

ûkrýf ykðuøk yLku xku¤k{kt ¼¤eLku ÷uðkíkk ykíÞtríkf  Ãkøk÷ktLkku ¼kuøk {kºk ykuzLkk ÷kufku s çkLÞk Au, yuðwt LkÚke. økkuÄhkfktz yLku yLkwøkkuÄhkfktz Ëhr{ÞkLk ykðk ®nMkf xku¤k{kt {kýMk ¼¤e sRLku Ãkþw çkLkeLku  nuðkrLkÞík WÃkh Wíkhe økÞku níkku. økw÷çkøko MkkuMkkÞxe{kt ykðk s Ä{o ÍLkqLke xku¤kyu ynuMkkLk òVhe Mkrník 69 ÷kufkuLkku ¼kuøk ÷eÄku níkku, íkku Lkhkuzk ÃkkrxÞk níÞkfktz Ãký f{f{kxe QÃkòðe òÞ Au.

xku¤k{kt ¼¤ðkÚke {kýMkLke yku¤¾ AwÃkkR òÞ Au. fËk[ yux÷u s {Lkkurð¿kkLkeyku {kLku Au fu xku¤kLku [nuhku LkÚke nkuíkku . 1993{kt ÚkÞu÷k çkkuBçku h{¾kýku, 1992{kt çkkçkhe æðtMk, yLkk{íkLkk yktËku÷Lkku, Lk{oËkLkk yktËku÷Lkku, ykurhMMkk níÞkfktz....... xku¤kLkk ®nMkf yLku Ãkkþðe f]íÞkuÚke ykÃkýu yLkuf ð¾ík ËkÍe økÞk Aeyu. økík ð»kuo økkuÄhkfktzLkku [wfkËku ykÔÞkLkk çku {rnLkk çkkË s MkhËkhÃkwhk níÞkfktzLkku [wfkËku ykðu÷ku. íku{kt fw÷ 33 ÷kufkuLku sL{xeÃk Lke Mkò Ãkze níke. yk fuMk{kt rLkËkuo»k Aqxu÷k «nT÷k˼kR Ãkxu÷ [kh ð»ko íkku su÷{kt økk¤e ykÔÞk níkk. yu{Lkk LkkLkk ¼kRLku ykSðLk fuËLke Mkò Ãkze Au. «nT÷k˼kR fnu Au fu , “SðLk õÞkhuf yýÄkÞko ð¤ktf ÷R ÷uíkwt nkuÞ Au, y{khk SðLk{kt Ãký yk{ s çkLÞwt Au. {khku ¼kR sL{xeÃkLke Mkò fkÃke hÌkku Au. su÷{kt níkk yux÷u {khk Ãkrhðkhu òíku f{kRLku ½h [÷kððwt Ãkzíkwt. ¼økðkLk ykðk rËðMkku Ëw~{LkkuLkk SðLk{kt Ãký Lk ÷kðu.”

ykðuþ{kt ykðeLku {kýMk fkuR {kuxk níÞkfktz fu yLÞ økwLkk fhe Lkk¾u Au, íÞkhu íkuLkku ¼kuøk çkLkLkkhk yLku íkuLkku ÃkrhðkhLkku çknw {kuxe Mkò ¼kuøkðu Au, Ãký suýu ykðku økwLkku fÞkuo Au, íku Ëkur»kík Mkò ¼kuøkðu Au , íÞkhu íkuLkku Ãkrhðkh Ãký Ãkezk Ãkk{u Au. {kýMk ßÞkhu Ãký ykðuþ{kt ykðeLku fkuR økwLkku fhðk òÞ íÞkhu {kºk yuLkk fwxwtçk yLku MðsLk rðþu rð[khe ÷uíkku nkuÞ íkku yLkuf ®sËøkeyku çkhçkkË Úkíke yxfe þfu Au !