ક્રિકેટના મેદાનમાંથી રાજકારણની પિચ પર, જૂગાર કેટલો રહ્યો સફળ?

સચિનની રાજકીય ઇનિંગ્સ 

¼khík{kt r¢fuxyu ÷kufkuLkk rË÷ku rË{køk{kt yuðw MÚkkLk «kó fhe ÷eÄw Au fu íkuýu Äehu Äehu Ä{o ÷økku ÷økLkwt MÚkkLk «kó fhe ÷eÄw Au. ÷kufkuLke r¢fux «íÞuLke ½u÷Ak Mkkuhe «u{ s yuðku Au fu yuf rËðMk Ëuð ËþoLku fu {trËhu Lk òÞ íkku [k÷u Ãký r¢fux {u[ [k÷w nkuÞ nkuÞ yLku yuf E®Lkøk Ãký òuðkLke [qfkÞ sðkÞ íkku Ãkkhkðkh yVMkkuMk fhíkk nkuÞ Au. ÷kufkuLkwt r¢fux «íÞuLkw ð¤øký s yux÷w Au fu r¢fuxhku ¼økðkLkLke su{ ÃkqòÞ Au yLku íku{Lkk {trËhku Ãký çkLku Au. ËuþLkk {n¥ðLkk «&™ku íkhV sðÕ÷u s fkuE æÞkLk ykÃku Au. nk, r¢fuxLke ÷køkíke ð¤økíke fkuE ðkík nkuÞ íkku, íkku ÃkqtAðw s þwt hÌkwt? Mkki fkuE íku{Lke ®[íkk{kt økhfkð ÚkE òÞ Au. r¢fuxh Þwðhks ®MknLkwt ç÷tøk fuLMkh nkuÞ fu ÃkAe rðMVkuxf çkuxTMk{uLk ðeY(ykÃkýku rðhuLÿ Mknuðkøk s!)Lke EòLke ðkík nkuÞ, çkk¤fkuÚke ÷E {kuxuhkyku yLku õ÷foÚke ÷ELku f÷ufxh MkwÄeLkk {ku¼kËkh ÷kufku Ãký íkuLke ®[íkk{kt ÷køke síkkt nkuÞ Au. yk Au ykÃkýe r¢fux «íÞuLke ÷økLk yÚkðk íkku fnkuLku ½u÷Ak.

            ÷kufkuLkku r¢fux «íÞuLkku ykx÷ku yLknË «u{ òuELku s Mkthûký MkkuËkÚke ÷E {kU½ðkhe MkrníkLkk rðrðÄ «&™kuÚke [khu íkhVÚke ½uhkÞu÷e fuLÿLke ÞwÃkeyu Mkhfkhðk¤e fkUøkúuMku yuf yuðku Þkufoh çkku÷ LkkÏÞku fu ík{k{ rðÃkûkeykuLku yk yuf çkku÷ ðzu s çkkuÕz fhe Ãkuður÷ÞLkLkku hMíkku çkíkkðe ËeÄku. yk Þkufoh yux÷u r¢fuxLke h{ík{kt ¼økðkLkLkku Ëhßòu «kó fhLkkhk {kMxh ç÷kMxh Mkr[Lk íkUËw÷fhLke ¼÷k{ý hksÞMk¼kLkk MkÇÞ íkhefu fhðkLke yLku íku{Lku hk»xÙÃkríkyu Ãký {tsqheLke {nkuh {khe ËeÄe. yk heíku Mkr[LkLkw Lkkur{LkuþLk hksÞMk¼kLkk MkÇÞ íkhefu fheLku fkUøkúuMk Mkhfkhu rðÃkûkeykuLke çkku÷íke çktÄ fhe ËeÄe. çkMk ÃkAe íkku ÃkqtAðw s þwt? Mkki fkuE Ëuþ-ËwrLkÞkLkk {níðLkk «&™ku ¼q÷eLku yk {wÆu xÃkfe Ãkzâkt. rðÃkûk MkrníkLkk hksfkhýeyku yk {wÆu hksfkhý h{ðk  {ktzâk. íkku ð¤e, fku{Lk{uLku Ãký íku{kt ÍtÃk÷kÔÞwt. þuhe-økÕ÷u yLku çkkfe hne síkw nkuÞ íkku MkkurþÞ÷ Lkuxð‹føk MkkRxTMk Ãkh çkMk yuf s [[ko Mkr[Lku hksfkhý{kt «ðuþ ÞkuøÞ fu yÞkuøÞ. fkuEyu Mkr[LkLkk yk rLkýoÞLku n»ko¼uh ðÄkÔÞku íkku fkuEyu yk «íÞu LkkhksøkeLkku Mkqh ÔÞõík fÞkuo. yk çkÄk ðå[u Mkr[Lku Ãký Úkkuzk rËðMkku ÃkAe {kiLk íkkuzíkk sýkÔÞw níkw fu {khwt Lkkur{LkuþLk hkßÞMk¼k {kxu ÚkÞw yuLkku {ík÷çk yu LkÚke fu nwt r¢fux AkuzeLku Lkuíkk çkLke sEþ. nwt yuf h{íkðeh Aw yLku h{íkðeh s çkLke hneþ. nwt çkkðeþ ð»ko Ëuþ {kxu s hBÞku Aw yLku íkuLkk ÃkrhÃkkfYÃku s {khwt Lkkur{LkuþLk hkßÞMk¼k {kxu ÚkÞwt Au.

            fkUøkúuMku íkku òýe õÞktÞ Ãký r[ºk{kt ykÔÞk rðLkk s nwf{Lkwt yuðw Ãk¥kw VUõÞw fu, rðhkuÄÃkûk íkku Ëtøk s hne økÞku. yuf heíku òuðk sEyu íkku fkuE yuf Ãkûku(fkUøkúuMku) íkuLke rLkÞwÂõík LkÚke fhe. yux÷u rðhkuÄÃkûk íkuLkku rðhkuÄ Ãký Lk LkkUÄkðe þfu yLku çkeS heíku òuðk sEyu íkku fuLÿLke ÞwÃkeyu Mkhfkhu s íkuLke rLkÞwÂõík fhe Au. yk{ Aíkk òuðk sEyu íkku MÃkü ÏÞk÷ ykðu fu fkUøkúuMku s íku{Lke yk ÃkË {kxu rLk{ýqf fhe Au. yk heíku fkUøkúuMku yuðku Ëkð ¾uÕÞku fu MkkÃk Ãký Lk {hu yLku ÷kXe Ãký Lk íkqxu. yk{ Ãký ¼khíkeÞ çktÄkhýLke f÷{ 80(3) f÷{ {wsçk fkuE Ãký ÔÞÂõík f¤k,MkkrníÞ,MktMf]rík, Mk{ksMkuðk yLku rð¿kkLkûkuºku Wíf]ü «ËkLk fhLkkh «ËkLk fÞwO nkuÞ íkku íkuLku hksÞMk¼kLkk MkktMkË íkhefu hk»xÙÃkrík rLk{ýqf fhe þfu. hk»xÙÃkrík yk heíku 12 MkÇÞkuLke rLk{ýqtf fhe þfu yux÷e Mk¥kk Au. yk{ Ãký yk ûkuºku Mktf¤kÞu÷e ÔÞÂõíkyku ÃkkMku yux÷ku çkÄku Mk{Þ nkuíkku LkÚke fu íku ÷kufku ðå[u sELku ðkux {køke, [qtxýe ÷zeLku [qtxkÞ ykðe MktMkË{kt ÃknkU[e ÃkkuíkkLkk{kt hnu÷e rðrþü ¿kkLk «rík¼kLkku ËuþLku ÷k¼ ykÃku. íkuLkk çkË÷u hk»xÙÃkrík íkuLke rLk{ýqf ykÃkýk WÃk÷k øk]n yux÷u fu hkßÞMk¼k{kt fhu su çknkLku ËuþLku yk rðrþü ÔÞÂõíkLkk ¿kkLkLkku ÷k¼ {¤e hnu.  Ãký yk íkku ðkík ÚkE ykËþo ÂMÚkríkLke. nfefík{kt ykðw fþw çkLku Au ¾Y? Lkk, shk Ãký Lknª. fu{fu yk ÷kufku ÃkkMku yux÷ku çkÄku Mk{Þ s õÞkt nkuÞ Au fu íkuyku hkßÞMk¼k{kt ykðu yLku ÃkkuíkkLke çkwØe{¥kkLkku ÷k¼ ËuþLku ykÃku. ykøk¤Lkk WËknhýku ÷Eyu íkku Ãk]Úðehks fÃkwh, ÷¥kk {tøkuþfh, þçkkLkk ykÍ{e, nu{k {k÷eLke yk MkkiLke Ãký yk heíku hk»xÙÃkríkyu rLk{ýqf fhe níke. yk Mkki fkuEyu ftE Äkz {khe nkuÞ íkuðwt çkLÞw LkÚke.

   
 yk çkÄk ðå[u yuf ðkík yuðe Ãký Au fu, yks MkwÄe h{íkûkuºku Mk¢eÞ heíku òuzkÞu÷k fkuE ¾u÷kzeLke hksÞMk¼kLkk MkktMkË íkhefu ÃkMktËøke fhðk{kt ykðe nkuÞ íkuðku Mkr[Lk «Úk{ ¾u÷kze Au yLku íku{kt Ãký Mkr[Lk s {kºk yuf yuðku r¢fuxh Au suLke yk ÃkË Ãkh rLk{ýqf fhðk{kt ykðe Au. nk, Ãký hksfkhý{kt Mkr[Lk Ãknu÷k yLkuf r¢fuxhku ÍtÃk÷kðe [qõÞk Au. Mkr[Lk nk÷ yktíkhhk»xÙeÞ r¢fux{kt Mkr¢ÞÃkýu òuzkÞu÷ku Au yLku 2015Lkk ðÕzofÃk Ãknu÷k rLkð]rík ÷E ÷u íkuðk fkuE yutÄký ðíkkoÞ hÌkk LkÚke. yk{ Mkr[Lk nk÷ çku ºký ð»ko MkwÄe r¢fux h{ðk{ktÚke s Lkðhku Lknª Ãkzu yux÷u íku hkßÞMk¼k{kt ftE Wfk¤e Ëu íku ðkík{kt íkku ftE {k÷ s LkÚke. çkeS heíku òuEyu íkku íku nt{uþk r¢fuxLkk {uËkLk Ãkh MktðkË fu rððkË îkhk Lknª Ãký çkux yux÷u fu Wíf]ü «ËþoLk fhe xefkfkhkuLke çkku÷íke çktÄ fhíkku ykÔÞku Au. MkkÚku s Mkr[Lk {uËkLk çknkh rLkðuËLk fhíkku fu rðhkuÄ fhíkku Lkshu LkÚke [zâku. íkuLkk {kxu íkuLkku ytík{wo¾e Mð¼kð s fkhý¼qík Au yu íkuLkku Ã÷Mk ÃkkuELx Au. Ãký íkuLkku yk ÃÕMk ÃkkuELx s hkßÞMk¼k{kt íkuLkk {kxu {kELMk ÃkkuELx çkLke hnuþu fu{fu hkßÞMk¼k{kt íkku çkku÷u íkuLkk çkkuh ðnU[kÞ Au. íÞkt {wtøkk çkuMke hnuðkLkku fkuE s ÷k¼ ™Úke. íÞkt íkku fkuE {wÆu MÃkü yr¼«kÞ ykÃkðkLke MkkÚku sYh Ãkzu íkku Ë÷e÷ îkhk fkuE {wÆu ¾tzLk fu rð¾tzLk fhðkLkwt nkuÞ Au. Mkr[LkLkku Mð¼kð òuíkk íku yk{ fhu íkuðwt ÷køkíkw LkÚke.

r¢fux{ktÚke hksfkhý{kt ÍtÃk÷kðLkkhk ¼khíkeÞ r¢fuxMko

          r¢fuxLke Ãke[ ÃkhÚke hksfkhýLkk Ãkx Ãkh Ãkøkhð {ktzLkkh Mkr[Lk ftE «Úk{ ¾u÷kze LkÚke. Mkr[Lk Ãknu÷k Ãký yLkuf r¢fuxhku yuðk Au su{ýu hksfkhýLke {w~fu÷ Ãke[ Ãkh E®Lkøk h{e [qõÞk Au. òu, fu, r¢fux{kt Mkr¢Þ heíku òuzkELku hksfkhý{kt ÍtÃk÷kðLkkhku Mkr[Lk «Úk{ ¾u÷kze Au. r¢fuxLkk {uËkLk{kt ¼÷¼÷k çkku÷hkuLku Äku¤u rËðMku íkkhk çkíkkðLkkhk fu ÃkAe çkkWLMkh fu økwøk÷e VUfeLku ÃkkuíkkLke ò¤{kt VMkkðeLku ¼÷¼÷k çkuxTMk{uLkkuLku Äq¤ [kxíkk fhLkkhk ½ýk yuðk r¢fuxhku hksfkhýLke Ãke[ Ãkh ftE ÷ktçkw Wfk¤e þõÞk LkÚke. r¢fux yLku hksfkhýLkku MktçktÄ íkÃkkMkeyu íkku òý Úkþu fu yk MktçktÄ yksfk÷Lkku LkÚke Ãký ð»kkuo swLkku hÌkku Au. çkeS LkkUÄLkeÞ çkkçkík yu Ãký Au fu, r¢fux{kt ¼÷¼÷kLku {kík fhLkkhk yk r¢fuxhku hksfkhý{kt ftE Wíf]ü Ëu¾kð Ëk¾ðe þõÞk LkÚke.r¢fux yLku hksfkhýLkku yk MktçktÄ ð»kkuo swLkku hÌkku Au.

Ãk÷ðtfh çkk÷w

    hksfkhýLke Ãke[ Ãkh Ãkøk÷w hk¾Lkkhk «Úk{ r¢fuxh íkhefuLkwt çknw{kLk Ãk÷ðtfh çkk÷wLku òÞ Au. Äe{e yLku {æÞ{ økríkLkku yk çkku÷hLkwt «ËkLk ¼khíkeÞ r¢fuxûkuºku Wíf]ü «fkhLkw hÌkwt Au. ¼khíkeÞ r¢fux xe{Lkk MkÇÞ çkk÷wyu Mkki«Úk{ 1933-34Lkk ð»ko{kt {wtçkE Mkuðk MkËLkLke [qtxýe{kt ÍtÃk÷kÔÞwt níkw. òu fu, f{LkMkeçku íku rðhkuÄe ÃkkhMke W{uËðkh nku{e yuV Ãkkðhe Mkk{u nkhe økÞku níkku.

yk yu s çkk÷w Au fu su{ýu 1932Lke Mkk÷{kt ÃkqLkk fhkh {k{÷u hk»xTrÃkíkk {nkí{k økktÄe yLku Ër÷ík Lkuíkk yktçkuzfh ðå[u MkòoÞu÷k {ík¼uË ð¾íku {æÞMÚkíkk fhe {k{÷kLkku Mkw¾Ë rLkðuzku ÷kÔÞk níkk. yLku yk s fkhýu fkUøkúuMku íkuLku 1937 Lke [qtxýe{kt yktçkuzfh Mkk{u {uËkLk{kt WíkkÞkO níkk. íkuýu yktçkuzfhLku ÞkuøÞ x¬h Ãký ykÃke níke. yLku {kºk 1820 {íkÚke íku nkÞkO níkk. íÞkhçkkË ykÍkËe MkwÄe fkuE r¢fuxhkuyu hksfkhý{kt ÍtÃk÷kÔÞw Lk níkw. 1952{kt ÚkÞu÷e «Úk{ Mkk{kLÞ [qtxýe{kt yuf Ãký r¢fuxhkuyu W{uËðkhe LkkUÄkðe Lk níke.

{LMkqh y÷e ¾kLk Ãkxkize

ykÍkËe çkkË hksLkerík{kt ÍtÃk÷kðLkkhk «Úk{ r¢fuxh níkk ¼khíkLkk ¼qíkÃkqðo MkwfkLke yLku ¼khíkLku rðËuþ{kt Mkki«Úk{ xuMx rðsÞ yÃkkðLkkhk {LMkqh y÷e ¾kLk Ãkxkize. íku{ýu òLÞwykhe 1971{kt rðþk¤ nrhÞkýk ÃkûkLke xefex Ãkh nrhÞkýk økwtzøkkðÚke ËkðuËkhe LkkUÄkðe níke. Mkk{u Ãkûku Ãkqðo fókLk ÷k÷k y{hLkkÚku Ãký íku{Lke Mkk{u [qtxýe {uËkLk{kt ÍtÃk÷kððkLke ònuhkík fhe níke çkkË{kt y{hLkkÚku fkUøkúuMkLkk W{uËðkhLkk Mk{ÚkoLk{kt Lkk{ ÃkkAw ¾U[e ÷eÄw níkw.

    òu fu, Ãkxkize {kxu Ãký yk [qtxýe Mkw¾Ë Lknkuíke rLkðze þfe. [kh ÷k¾ {ík{ktÚke íku{Lku {kºk ºkuðeMk nòh {ík s «kó ÚkÞk níkk. Ãký yu{ nkhe òÞ íkuðk yk Lkðkçk  Lk níkk. Ãkxkizeyu Vhe yuf ðkh 1991{kt Mkr¢Þ çkLÞk níkk yLku ¼kuÃkk÷Lke çkuXf ÃkhÚke [qtxýe ÷zÞk níkk yk ð¾íku Ãký íku{Lku ÃkhksÞLkku fzðku ½qtx ÃkeðkLkku ðkhku ykÔÞku níkku. yk{ Ãkxkizeyu çku ðkh hksfkhý{kt ÍtÃk÷kÔÞwt níkw yLku çktLku ðkh íku{Lku nkhLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzâku níkku.

[uíkLk [kinký

     hksLkeríkLke Ãke[ Ãkh çkk÷q yLku ÃkxkizeLke fkh{e nkh Úkíkkt Úkkuzk Mk{Þ {kxu fkuE r¢fuxhkuyu yk ûkuºk{kt ÍtÃk÷kÔÞw Lk níkw yLku hksLkeríkÚke Ëqh s ¼køkíkk hÌkkt níkk. hksfkhý{{kt r¢fuxhkuLku yku¤¾ký yÃkkððkLkwt fk{ fÞwo ¼khíkeÞ r¢fux xe{Lkk ¼qíkÃkqðo ykuÃkLkh [uíkLk [kinkýu. xuMx fkhrfËeo{kt yuf Ãký MkËe VxfkÞkO rðLkk çku nòh hLk Ãkwhk fhðkLkwt çknw{kLk ÄhkðLkkhk yk ykuÃkLkh çkuxTMk{uLku r¢fuxûkuºku MktLÞkMk ÷eÄk çkkË ¼khíkeÞ r¢fux xe{Lkk rMk÷uõxh yLku çkkË{kt {uLkush íkhefu hku÷ rLk¼kÔÞku níkku. çkkË{kt Auf 1991Lke Mkk÷{kt íkuLku hksfeÞûkuºku ÃkËkoÃký fÞwO níkw. [uíkLku 1991{kt y{hkunk çkuXf ÃkhÚke ¼ksÃkLkk W{uËðkh íkhefu [qtxýe ÷ze sð÷tík rðsÞ nktMk÷ fÞkuo níkku. íÞkh çkkË íkku 1998Lke [qtxýe ð¾íku yk s çkuXf ÃkhÚke [qtxýe ÷ze Sík nktMk÷ fhe níke. økúkðMfh MkkÚku ykuÃk®Lkøk fhLkkhk [uíkLk [kinkýLku ÷kufMk¼kLke yLÞ [qtxýe V¤e Lk níke. ÷kufMk¼kLke 1996, 1999 yLku 2004Lke [qtxýe{kt {íkËkhkuyu íkuLku Ãkuður÷ÞLkLkku hMíkku çkíkkðe ËeÄku níkku. òu,fu, nk÷ Ãký íku hksfeÞ «ð]rík MkkÚku Mkr¢ÞÃkýu òuzkÞu÷ku Au.

{Lkkus «¼kfh :

    yuf Mk{ÞLkk ¼khíkeÞ r¢fux xe{Lkk rðïMkLkeÞ yku÷hkWLzh hne [qfu÷kt {Lkkus «¼kfhu 1998Lke ÷kufMk¼kLke [qtx{e{kt ÍtÃk÷kÔÞwt níkw. Ãkhtíkw {u[ rV®õMkøkLkk rððkËku{kt MktÃkzkÞu÷kt «¼kfhLku nkhLkwt {kU òuðkLkku ðkhku ykÔÞku níkku. {u[ rV®õMkøk{kt íku{Lke E{us yu nËu ¾hzkÞ [qfe níke fu [qtxýe «[kh ð¾íku Mk¼k{kt fÃke÷ ËuðLke nkshe Ãký íkuLku rðsÞ yÃkkðe þfe Lk níke. yk MkkÚku s íkuLke hksfeÞ fkhrfËeoLkku yfk¤u s ytík ykÔÞku níkku.

  

hks®Mkn zwtøkhÃkwh :

    rðï «rMkØ r¢fux Mkr{ûkf, ½hu÷w r¢fux{kt yLkuf hufkuzo çkLkkðLkkhk yLku ¼khíkeÞ r¢fux ftxÙku÷ çkkuzoLkk ¼qíkÃkqðo yæÞûk hks®Mkn zwtøkhÃkwhu Ãký hksLkerík{kt ÃkkuíkkLkwt ¼køÞ ys{kððkLkwt [qõÞk Lk níkk. zwtøkhÃkwh ¼ksÃkkLkk MkÇÞ íkhefu hne [qõÞk Au. òu,fu, íkuyku Mkr¢Þ hksfkhý{kt õÞkhuÞ òuzkÞk Lk níkk.

feŠík ykÍkË :

frÃk÷ ËuðLke ykøkuðkLke{kt ¼khíkLku «Úk{ ðÕzofÃk SíkkzLkkh xe{Lkk MkÇÞ yLku Ãkqðo fuLÿeÞ {tºke íkÚkk rçknkhLkk ¼qíkÃkqðo {wÏÞ«ÄkLk ¼køkðík Ík ykÍkËLkk Ãkwºk yuðk feŠík ykÍkËu rçknkhLke Ëh¼tøkk çkuXf ÃkhÚke ÷kufMk¼kLke [qtxýe ÷ze MktMkË{kt ÃknkUåÞk níkk. rÃkíkk hksfkhý{kt nkuðkÚke yk{ Ãký íku{Lku hksfkhý øk¤ÚkwtÚke{kt s {éÞw níkw. feŠík ykÍkË nk÷ çkeS x{o {kxu ¼ksÃkLkwt «ríkrLkrÄíð fhe hÌkkt Au.

Lkðòuík rMkØw :

MktMkË MkwÄeLke MkVh fhLkkhk 

r¢fuxhku{kt Lkðòuík rMkØwLkw Lkk{ Ãký ykðu Au. ¼khíkeÞ xe{Lkk yuf Mk{ÞLkk ykuÃkLkh yLku yLku rLkð]rík çkkË fku{uLxh íkhefu MkV¤íkk «kó fhLkkhk Lkðòuík rMkØwLke hksfeÞ fkhrfËeo 2004{kt þY ÚkE níke.

{uËkLk Ãkh nt{uþk þ{ko¤ «f]rík ÄhkðLkkhk yLku hksLkeríkLkk y¾kzk{kt {w¾h çkLku÷kt rMkØwyu 2004Lke ÷kufMk¼kLke [qtxýe Mk{Þu ¼ksÃkLkk W{uËðkh íkhefu y{]íkMkhÚke [qtx{e ÷ze ÷ze MktMkË{kt ÃknkUåÞku níkku. òu,fu, {kLkððÄ {kxu Ëkur»kík Ãkwhðkh ÚkÞu÷kt rMkØwLku ÃkË ÃkhÚke hkSLkk{w ykÃkðkLke Lkkuçkík ykðe níke. Mkwr«{ fkuxuo yk Mkò Mkk{u Mxu ÷økkðe Ëuíkkt rMkØwyu VheÚke y{]íkMkhLke çkuXf ÃkhÚke [qtxýe ÷zeLku rðhkuÄe W{uËðkh íkÚkk íkífk÷eLk hkßÞ Lkkýkt«ÄkLk yuðkt MkwrhLËh ®Mkøk÷kLku 77,266Lke støke çknw{¥keÚke Äkuçke ÃkAzkx ykÃke rðsuíkk çkLke VheÚke MktMkË{kt ÃknkUåÞku níkku. rMkØw nt{uþk rððkËkMÃkË rLkðuËLkku fhe {kæÞ{ku{kt [{fíkku hnu Au.

rðLkkuË fktçk÷e

¼qíkÃkqðo xuMx r¢fuxh fhíkkt Ãký Mkr[LkLkk çkk¤ÃkýLkk r{ºk yLku ½hu÷w r¢fux{kt Mkr[Lk MkkÚku ykuÃk®Lkøk{kt Wíkhe yLkuf hufkuzo LkkUÄkðLkkhk rðLkkuË fktçk÷eyu hksLkerík{kt ÍtÃk÷kÔÞwt níkw Ãký íku MkV¤ hÌkku Lk níkku. fktçk÷eyu 2009Lke rðÄkLkMk¼kLke [qtxýe ÷kuf¼khíke Ãkkxeo {kxu rð¢ku÷e {wtçkEÚke ÷zâku níkku. su{kt fktçk÷eLkku {kuxk ytíkhÚke nkhLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzâku níkku.

{kunB{Ë yÍnÁÆeLk

    yuf Mk{ÞLkk ¼khíkeÞ r¢fux xe{Lkk MkV¤ fuÃxLk yLku çkkË{kt {u[ rV®õMkøk{kt Mktzkuðkíkk su{Lke r¢fx fkhrfËeo yfk¤u s ¾ík{ ÚkE økE níke yuðk {kunB{Ë yÍnÁÆeLku Ãký hksfkhý{kt ÃkøkÃkuMkkhku fÞkuo níkku. yÍnÁÆeLku Vuçkúwykhe 2009{kt fkUøkúuMk Ãkûk{kt òuzkÞku níkku. 2009Lke Mkk÷{kt s íkuýu fkUøkúuMk íkhVÚke {whkËkçkkË çkuXf ÃkhÚke [qtxýe ÷zeLku rðsÞ «kó fÞkuo níkku. íkuýu ¼ksÃkLkk W{uËðkh fwtðh Mkðuoþ fw{kh ®MknLku 50 nòhÚke Ãký ðÄw {íkLkk {kŠsLkÚke Ãkhkrsík fhe Víkun nktMk÷ fhe MktMkË{kt ÃknkUåÞku níkku.

   rðËuþe r¢fuxMko yLku hksfkhý :

¼khík{kt su heíku yLkuf r¢fuxhkuyu rLkð]rík ÷eÄk çkkË hksLkeríkLke E®Lkøk h{e Au yu s heíku ½ýk rðËuþe ¾u÷kzeyku Ãký yuðk Au suykuyu r¢fuxLke Ãke[ ÃkhÚke hksfkhýLkk Ãkx Ãkh ÍtÃk÷kÔÞw Au. òu fu íku{kt Ãký fux÷k MkV¤ hÌkkt Au íku íkku Þûk «&™ s hÌkku Au. r¢fuxLkk {uËkLk{ktÚke rLkð]rík çkkË hksfkhý{kt ykðLkkhk rðËuþe r¢fuxhku Ãkh yuf Lksh...

E{hkLk ¾kLk

ykÃkýk Ãkkzkuþe Ëuþ ÃkkrfMíkkLkLku 1992Lkku yuf {kºk ðÕzofÃk SíkkðLkkhk fókLk E{hkLk ¾kLk. yk yku÷hkWLzh ¾u÷kzeyu hksfkhý{ktÚke rLkð]rík ÷eÄk çkkË hksfkhý{{kt ÍtÃk÷kÔÞwt níkw. E{hkLk ¾kLku hksfkhý{kt ykÔÞk Ãknu÷k  õÞkhuÞ Ãký {íkËkLk Lk fÞwO níkw. E{hkLku yur«÷ 1996{kt ÃkkrfMíkkLk íknhef-yu-ELMkkV ÃkkxeoLke MÚkkÃkLkk fhe íkuLkk yæÞûk çkLÞku. íkuýu 2002-2007{kt LkuþLk÷ yuMkuBçk÷eLkk MkÇÞ YÃku r{Þktð÷eLkw «ríkrLkrÄíð fÞwO níkw.

yswoLk hýíkwtøkk

©e÷tfLk xe{Lkk yuf {kºk ðÕzofÃk rðsuíkk xe{Lkk fókLk yswoLk hýíkwtøkkyu r¢fux{ktÚke rLkð]rík ÷eÄk çkkË Mkr¢Þ hksfkhý{kt ÍtÃk÷kÔÞwt níkw. íku [tÿefk fw{khíkwtøkkLke Ãkkxeo ©e÷tfk r£z{ ÃkkxeoLkk MkÇÞ Au.

MkLkÚk sÞMkwÞko

©e÷tfLk xe{Lkku yuf Mk{ÞLkku yk¢{f ykuÃkLkh yLku WÃkÞkuøke yku÷hkWLzh íkhefu «MÚkkrÃkík r¢fuxh MkLkÚk sÞMkwÞkoyu yktíkhhk»xÙeÞ r¢fux{ktÚke rLkð]rík ÷E ÷eÄe Au yLku nk÷{kt hksfkhý{kt Mkr¢Þ Au. sÞMkwÞkoyu Úkkuzk {rnLkk yøkkW s nku{xkWLk {íkkhk{ktÚke SíkeLku MktMkË MkÇÞ çkLÞku Au. íku nk÷Lkk Mk¥kkÄkhe ÃkûkLkk «{w¾ {rnLËk hksÃkûkLkku rnMMkku Au.

nMkLk rík÷fhíLku

©e÷tfLk xe{Lkku ¼qíkÃkqðo fuÃxLk yLku çkuxTMk{uLk nMkLk rík÷fhíLku Ãký Mk¢eÞ hksfkhý MkkÚku òuzkÞu÷ku Au. íku ©e÷tfkLke ÞwLkkExuz LkuþLk÷ ÃkkxeoLkku MkÇÞ Au. fku÷tçkkuLke yuðeMMkkðu÷k Mkex {kxu ÃkkxeoLkk ykuøkuoLkkEÍh íkhefuLke fk{økehe Mkt¼k¤e hÌkku Au.

Mkh £uLf ðkphu÷

ðuMx EÂLzÍLkk «Úk{ yïuík fuÃxLk yLku rðïMkrLkÞ çkuxTMk{uLk íkhefu MkV¤ hnu÷k yk r¢fuxhu 1950Lkk ËkÞfk{kt s{ifk{kt MkuLkuxh íkhefu hne [qõÞk níkk.

yLÞ h{ík yLku hksfkhýLkku MktçktÄ :

¼khík{kt r¢fux rMkðkÞLke yLÞ h{íkkuLku òuE yux÷ku «ríkMkkË MkktÃkzâku LkÚke. yux÷u fu nkufe, þq®xøk, fçkœe, ¾ku-¾ku, yuÚ÷ux, huþ®÷øk ðøkuhu rðrðÄ h{íkku{kt Wíf]ü «ËþoLk fhLkkhk ¾u÷kzeykuLku r¢fuxhkuLke Mkh¾k{ýe{kt ykuAk ÷kufr«Þ nkuðk Aíkkt Ãký ykðe yLÞ h{íkku MkkÚku òuzkÞu÷k ¾u÷kzeykuyu hksfkhý{kt ÃkkuíkkLkw LkMkeçk ys{kÔÞw Au. ynª íku{Lke {kºk ÞkËe ykÃkðk{kt ykðe Au.

Ëkhk®Mkn

huMk®÷økLkk yk ¾u÷kzeLku ¼ksÃku hkßÞMkçkk {kxu 2003{kt íku{Lkw Lkkur{LkuþLk fÞwO níkw.

ßÞkuŠík{Þe rMkftËh

yurþÞLk økuBMk{kt yuÚ÷ux{kt ¼khíkLku çku ð¾ík økkuÕz {uz÷ yÃkkðLkkhe yk ¾u÷kzeyu 2004Lke ÷kufMk¼kLke [qtxýe ð¾íku fkuBÞwrLkMx Ãkkxeo íkhVÚke rðsÞ {¤ÔÞku níkku.

LkðeLk rÍLËk÷

þq®xøk yLku Ãkku÷kuLke h{ík{kt ¼khíkLku yLkuf rMkØeyku yÃkkðLkkhk yk ¾u÷kze Ãký hksfeÞ E®Lkøk h{e [qõÞku Au.

hkð ELÿSík ®Mkn

LkuþLk÷ ÂMfx [uÂBÃkÞLk yLku nk÷ ÃkÞkoðhý {kxuLkk fuçkeLkux {tºkk÷Þ{kt Mk{krðü hkð ELÿSík ®Mknu 15{e ÷kufMk¼kLke [qtxýe{kt økwzøkktð {íkrðMíkkh{ktÚke [qtxkE ykÔÞk níkk.

{nkhkò rfLko®Mkn

17 ð¾ík LkuþLk÷ [uÂBÃkÞLk yLku Ãkk[ ð¾ík yku÷ÂBÃkõMk{kt ¼khíkLkw Lkuík]íð Mkt¼k¤Lkkhk rçkfkLkuhLkk rfLko®Mkn MkkiÚke ÷ktçkku ð¾ík ÷kufMk¼kLkk MkÇÞ íkhefu fk{økehe yËk fhLkkh ¾u÷kze Au.

rË÷eÃk ríkfuo

ykÃkýe hk»xÙeÞ h{ík nkufe{kt yku÷ÂBÃkf{kt ºký ð¾ík ¼køk ÷uLkkhk íku{s 451 {u[{kt xe{ EÂLzÞkLkw MkwfkLk Mkt¼k¤Lkkhk yk ¾u÷kze økÞk {rnLku s hksÞMkçkk {kxu rçkLk nrhV [qtxkÞ ykÔÞku Au.

yM÷{ þuh¾kLk

¼khíkeÞ nkufe xe{Lkk ¼qíkÃkqðo fuÃxLk yuðk yM÷{ þuh¾kLku 1997{kt fkUøkúuMkLkk ÞwrLkÞLk r{rLkMxh íkhefu hksfkhý{kt Ãkøk÷kt {ktzâk níkk. çkkË{kt fkUøkúuMk íkhVÚke 2004 yLku 2009{kt ÷kufMk¼kLke [qtxýe ÷zâk níkk Ãký f{LkMkeçku çktLku [qtxýe{kt íkuLku ÃkhksÞLkku Mkk{Lkku fhðku Ãkzâku níkku.

xqtf{kt hksfkhýLkku {kºk r¢fux MkkÚku s Lkkíkku LkÚke hÌkku yLÞ ¾u÷kzeykuyu Ãký hksfkhýLke rÃk[ Ãkh ÍtÃk÷kÔÞwt Au Ãký Ëw¼koøÞuÃkýu íku{kt MkõMkuMk ÚkÞk nkuÞ íkuðk ¾u÷kzeyku íkku sqs {kºk s Au. yk{ Aíkkt Mkr[LkLkwt hkßÞMk¼k{kt Lkkur{LkuþLk ÚkÞw íku rMk{k r[öYÃk ½xLkk Au yLku yuf heíku òuðk sEyu íkku ¼úük[khÚke ¾ËçkËíkk yksLkk hksfkhý{kt Mkr[Lk suðk ÞwðkLkkuLke ¾kMk sYh Au. suÚke ykÃkýku Ëuþ ðÄw «økr¥kLkk MkkuÃkkLkku Mkh fhe þfu. hkßÞMk¼k {kxu Mkr[LkLkwt Lkkur{LkuþLk ÚkÞw Au íÞkhu Mkr[Lk hkßÞMk¼k{kt fux÷ku Mk{Þ ykÃke þfu Au yLku fux÷k «&™ku WXkðu íku íkku Mk{Þ s çkíkkðþu. nk÷ Mkr[Lk rðþu ftE Ãký xeÃÃkýe fhðe ðnu÷e økýkþu. çkuMkTx ykuV ÷f Mkr[Lk!